De/da’nın Yazımı ve Örnekleri

Dilimizde kullanılan iki farklı “-de/ -da” eki vardır. Bu eklerin birleşik mi yoksa ayrı mı yazılacağı sıklıkla karıştırılır. Bu yazıda hâl eki ya da bağlaç görevinde kullanılan “-de/ -da”nın nasıl yazılacağı örneklerle anlatılacaktır.

1)Bağlaç Olan –da / -de’nin Yazılışı

Bağlaç olan -de/ -da her zaman ayrı yazılır. Yani kendisinden önceki sözcüğe bitişmez. Bu ek asla -te/ -ta biçiminde yazılmaz. Kesme işaretiyle ayrılmaz!

Örnekler

• Yarın ben de size geleceğim.
• Bence de daha fazla çalışmalısın.
• Size de iyi günler.
• Ağrı da Bingöl gibi soğuktur.
• Onlar da bize gitsin.

İPUCU: Bağlaç olan -de/ -da bulunması için basit bir yöntem izlenebilir: Eğer ayrı yazılan -de/ -da cümleden çıkartılırsa anlamda daralma olsa da cümle tamamen anlamını kaybetmez. Yani genellikle anlamlı bir cümle geriye kalır.

Örnekler

• Yarın ben de size geleceğim. → Yarın ben size geleceğim.
• Size de iyi günler.→ Size iyi günler.
• Bence de daha fazla çalışmalısın.→ Bence de daha fazla çalışmalısın.
• Ağrı da Bingöl gibi soğuktur. → Ağrı da Bingöl gibi soğuktur.
• Onlar da bize gitsin. → Onlar bize gitsin.

2)Bulunma Eki  –da / -de’nin Yazılışı

Yukarıdaki cümlelerde ek çıkarıldığında geriye anlamlı bir cümle kaldığını görebiliriz.

Bulunma hâli eki olan -da/ -de her zaman birleşik yazılır. Bu ek “-te/ -ta” biçiminde yazılabilir. Kesme işaretinin kullanılması gereken durumlarda kesme işaretiyle ayrılır.

Örnekler

• Kitabım evde kaldı.
• Saat birde bize gelmelisin.
• Benim çantam sende mi?
• Benim param Ahmet’te kaldı.
• Ayakta beklemekten yoruldum.

İPUCU: Bulunma hâli eki olan -de/ -da bulunması için basit bir yöntem izlenebilir: Eğer birleşik yazılan -de/ -da cümleden çıkartılırsa anlam bozulur. Yani genellikle anlamlı bir cümle geriye kalmaz.

Örnekler

• Kitabım evde kaldı. → Kitabım ev kaldı.
• Saat birde bize gelmelisin. → Saat bir bize gelmelisin.
• Benim çantam sende mi? → Benim çantam sen mi?
• Benim param Ahmet’te kaldı. → Benim param Ahmet kaldı.
• Ayakta beklemekten yoruldum. → Ayak beklemekten yoruldum.

Yukarıdaki cümlelerden hâl eki çıkarıldığında geriye anlamsız bir cümle kaldığını görebiliriz.