Türkçe Notları

İsim Tamlaması Nedir? Türleri Nelerdir? Örneklerle İsim Tamlamaları

İsim: Varlıkları ya da sözcükleri karşılayan sözcüklere isim (ad) denir.

İsim Tamlaması Nedir?

İsim tamlamaları en az iki isimin aralarında sahiplik ilgisi kurarak oluşturduğu sözcük grubuna isim tamlaması denir. Her isim tamlaması tamlayan ve tamlanan adında iki unsurdan oluşur. İsim tamlamalarının oluşturulması için aşağıdaki ekler kullanılır.

Tamlayan Ekleri
(İlgi Ekleri)
Tamlanan Ekleri
(İyelik Ekleri)
-ın, -in, -un, -ün -nın, -nin, -nun, -nün -dan, -den -im-ı, -i, -u, -ü -sı, -si, -su, -sü -im, -in

İsim Tamlamaları Türleri aşağıdaki gibi üç gruba ayrılır.

  • Belirtili İsim Tamlaması
  • Belirtisiz İsim Tamlaması
  • Zincirleme İsim Tamlaması

İsim tamlamaları konusu için buradaki bağlantıyı kullanabilirsiniz.

Belirtili İsim Tamlaması Örnekleri

  • Ali’nin kalemi
    ( Tamlayan görevindeki “Ali” ismidir. Tamlanan ise kalem sözcüğüdür. Kalemin Ali’ye ait olduğu anlamı çıkarılabilir. Tamlayan sözcük -nin, tamlanan ise -i ekini almıştır. )
  • Benim gözlüğüm
    ( Tamlayan görevindeki “ben” sözcüğüdür. Tamlanan ise “gözlük” sözcüğüdür. Gözlüğün bana ait olduğu anlamı çıkarılabilir. Tamlayan sözcük -im, tamlanan ise -üm ekini almıştır. )
  • Kapının kolu
    ( Tamlayan görevindeki “kapı” sözcüğüdür. Tamlanan ise “kol” sözcüğüdür. Kolun kapıya ait olduğu anlamı çıkarılabilir. Tamlayan sözcük -nın, tamlanan ise -u ekini almıştır. )
  • Elin oğlu
    ( Tamlayan görevindeki “el” sözcüğüdür. Tamlanan ise oğul sözcüğüdür. Oğlun ele ait olduğu anlamı çıkarılabilir. Tamlayan sözcük -in, tamlanan ise -u ekini almıştır. )
  • Çocuklardan biri
    ( Tamlayan görevindeki “çocuk” sözcüğüdür. Tamlanan ise “bir” sözcüğüdür. Burada diğer belirtili isim tamlaması örneklerinden farklı olarak tamlayan ismin hâl eklerinden -dan/-den ekini almıştır. Oradaki bir kişinin çocukların olduğu gruba ait olduğu anlamı çıkarılabilir.)

Belirtili isim tamlaması konusu için buradaki bağlantıya tıklayın.

Belirtisiz İsim Tamlaması Örnekleri

  • Oyun kolu
    (Yukarıdaki belirtisiz isim tamlamasında tamlanan “-u” ekini almıştır. Kolun oyun oynak için olduğu anlamı çıkarılır.)
  • Misafir Oda
    (Yukarıdaki belirtisiz isim tamlamasında tamlanan “-sı” ekini almıştır. Odanın misafirler için olduğu anlamı çıkarılır.)
  • Türkçe kitabı
    (Yukarıdaki belirtisiz isim tamlamasında tamlanan “-ı” ekini almıştır. Kitabın Türkçe dersi için olduğu anlamı çıkarılır.)
  • Okul forma
    (Yukarıdaki belirtisiz isim tamlamasında tamlanan “-sı” ekini almıştır. Formanın okulda giyilen türde olduğu anlamı çıkarılır.)
  • Edirne Milletvekili
    (Yukarıdaki belirtisiz isim tamlamasında tamlanan “-i” ekini almıştır.)

Belirtisiz isim tamlaması için buradaki bağlantıya tıklayın.

Zincirleme İsim Tamlaması Örnekleri

  • Ali’nin ceketi
    (Bu örnekteki belirtili isim tamlamasıdır.)
  • Ali’nin ceketinin kolu
    (Bu örnekte kendi başına belirtili isim tamlaması olan “Ali’nin ceketi“, zincirleme isim tamlaması içinde tamlayan göreviyle kullanılmıştır.)
  • Türkçe defteri
    (Yukarıdaki örnekte belirtisiz isim tamlaması vardır.)
  • Zeynep’in Türkçe defteri
    (Bir önceki örnekte takısız isim tamlaması oluşturan “Türkçe defteri“, bu örnekte tamlanan görevinde kullanılmıştır.)

Zincirleme isim tamlaması için buradaki bağlantıya tıklayın.

Add comment

Your Header Sidebar area is currently empty. Hurry up and add some widgets.